Loop je rond met ideeën om te gaan [ver]bouwen, maar weet je niet waar te beginnen? Heb je een kavel gekocht om het huis van je dromen op te bouwen? Wil je iets veranderen aan je bestaande woning en je komt er zelf niet helemaal uit hoe? Ga dan eens praten met een architect, kennismaken is meestal gratis en vrijblijvend.
Ook als je vage ideeën of plannen hebt kan een architect helpen deze concreet te maken. Of om mee te denken hoe deze haalbaar te maken.
Omdat niet iedereen dagelijks te maken heeft met een architect nemen we je op deze pagina mee langs het ontwerp- en bouwproces.
Op zoek naar een architect
Daar begint het al. Je hebt bouwplannen maar welke architecten ga je benaderen?
Een ontwerp- en bouwproces is een lang proces, het is daarom belangrijk dat het goed klikt tussen opdrachtgever en architect. De opdrachtgever moet altijd op de architect kunnen vertrouwen en andersom ook.
De architectentitel heeft een beschermde status. Dit betekent dat niet zomaar iedereen zich architect mag noemen. Online is het architectenregister te raadplegen, hierin kun je opzoeken of iemand staat ingeschreven in het register. Een groot aantal architecten is aangesloten bij de Koninklijke Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten, kortweg de BNA. Het doel van de BNA is het stimuleren van de bouwkunst en het bevorderen van de beroepsuitoefening van de leden. Op de BNA website is ook gedeelte speciaal voor opdrachtgevers. Veel architecten hebben voorbeelden van hun werk online staan, zodat je van tevoren al kunt kijken of de stijl je aanspreekt.
Bel of mail gerust wat architecten die actief zijn in de particuliere bouw en vraag om een vrijblijvende kennismaking. Leg in dit gesprek uit wat je eisen en wensen maar vooral dromen en ambities zijn.
Prijsopgave
Als je een keuze hebt gemaakt voor een architectenbureau, kun je een vrijblijvende prijsopgave aanvragen voor de architectenwerkzaamheden.
Globaal gezien omvatten deze werkzaamheden het maken van het ontwerp, het verzorgen van de omgevingsvergunning [vroeger heette dit de bouwaanvraag], het maken van de technische specificatie ten behoeve van de aannemer en het 'directievoeren' over de bouw.
Onderdeel van de offerte is een globaal investeringsoverzicht van de totale kosten van je bouwplannen. Dit overzicht bestaat uit een inschatting van de grondkosten, bouwkosten, inrichtingskosten en bijkomende kosten. Check hierbij of de omzetbelasting in de totaalprijs is opgenomen [de btw bedraagt momenteel 21%] en welke voorwaarden van toepassing zijn op de overeenkomst.
De opdrachtgevers en Rogier overleggen in de studio
Het ontwerpproces
Op de televisie lijkt het wel eens alsof ontwerpers al schetsend direct de perfecte inrichting kunnen verbeelden. De werkelijkheid is iets weerbarstiger.
Een goede architect zal altijd beginnen om de oorsprong van je wensen te achterhalen en die te vertalen in een Programma van Eisen en Wensen [PvE&W]. Met een PvE&W hebben we een gezamenlijk startpunt voor het ontwerpproces.
Dit proces van het eerste idee tot het gereedkomen van een gebouw kan in een aantal stappen worden opgedeeld, de verschillende fasen van het bouwproces:
- Initiatief/Haalbaarheid
- Projectdefinitie
- Voorontwerp [VO]
- Definitief ontwerp [DO]
- Technisch ontwerp [TO]
- Prijs- en Contractvorming
- Uitvoeringsgereed ontwerp
- Directievoering en Toezicht
- Nazorg
Initiatief/haalbaarheid
De gekozen architect zal eerst onderzoeken wat de [ver]bouwmogelijkheden zijn in planologische en procedurele zin. Welke mogelijkheden worden binnen het bestemmingsplan geboden? Welke eisen worden er in de welstandsnota verlangd? Ook kan in deze fase al heel globaal worden aangegeven wat er allemaal mogelijk is binnen je budget. Het is voor een architect van belang om inzicht te hebben in je budget om je van een realistisch advies te kunnen voorzien. Op deze manier weet je wat je kan verwachten, zo beperk je de kans op eventuele teleurstellingen tot een minimum.
Het helpt enorm om in een vroeg stadium de planologische en procedurele randvoorwaarden in kaart te brengen.
Projectdefinitie
Achter de wil om te bouwen gaan allerlei [woon]wensen schuil die je samen met een architect kan bespreken om te bepalen wat je precies wilt gaan bouwen. Samen met de architect stel je een document op waarin je je eisen en wensen vastlegt, het zogenaamde Programma van Eisen en Wensen [PvE&W].
De ontwerpfasen
Ontwerpen is een dynamisch proces en als het goed is een wisselwerking tussen opdrachtgever en architect. Omdat elke ontwerpbeslissing van invloed is op een volgende ontstaan er gedurende het ontwerpproces steeds nieuwe ideeën en inzichten. Dat maakt werken met een architect zo leuk. Je ziet je wensen werkelijkheid worden op een manier die je zelf wellicht niet voor mogelijk had gehouden. Inventiviteit is een schoon goed!
Gedurende het proces bespreek je op een aantal momenten met je architect of het ontwerp nog voldoet aan de oorspronkelijke uitgangspunten [PvE&W]. Deze momenten markeren het einde van elke ontwerpfase.
Voorontwerp, Definitief ontwerp en Technisch Ontwerp
De presentatie van het Voorontwerp [VO] is voor beide partijen het spannendst, hier laat de architect voor de eerste keer zien of hij alle dromen, wensen en eisen van je heeft begrepen. Uiteraard zullen er nog wat opmerkingen zijn op het VO, deze worden door de architect meegenomen in de fase Definitief Ontwerp [DO]. In deze fase zal de architect het ontwerp verder uitwerken, en zullen er [meer] uitspraken over de materialisering worden gedaan.
Na de DO presentatie volgt de fase Technisch Ontwerp [TO]. In deze fase wordt het ontwerp technisch uitgewerkt, zodat een omgevingsvergunning [voorheen: bouwvergunning] kan worden ingediend, en worden de tekeningen voorbereid voor de aanbesteding. De gemeente toetst of het ontwerp voldoet aan het bestemmingsplan, aan het Bouwbesluit en aan 'redelijke eisen van welstand'. Bij een positief advies kan de vergunning worden afgegeven.
Prijs- en contractvorming en gunning
Terwijl de vergunningsprocedure loopt, kun je alvast op zoek gaan naar een geschikte aannemer die het werkt gaat uitvoeren. Ook hierbij geldt dat het zeer belangrijk is dat het klikt tussen jou, de architect én de aannemer. Bouwen doe je immers samen. Er zijn verschillende manieren om de juiste aannemer te selecteren en tot een aanneemovereenkomst te komen. Zo kun je ervoor kiezen om bijvoorbeeld een drietal geschikte aannemers te vragen mee te dingen naar de opdracht [een aanbestedingsprocedure] of 'één-op-één' te werken met een door jou gekozen aannemer. Welke manier je ook kiest, de door de aannemer afgegeven offerte moet passen binnen je budget. Mocht dit niet het geval zijn, dan blijken er in de praktijk nog tal van mogelijkheden om middels bezuinigingen er toch uit te komen met de aannemer. Ben je er financieel en inhoudelijk uit dan is het tijd om een aanneemovereenkomst te tekenen ['gunning'].
Uitvoering
Je gaat een spannende tijd tegemoet! Eindelijk krijgen je wensen fysiek gestalte. Na een lange periode van plannen maken onstaat geleidelijk het concrete resultaat van alle inspanningen. Je wensen komen in vervulling! Gedurende het bouwproces vindt er geregeld overleg plaats tussen jou, de architect en de aannemer over allerlei tastbare zaken. Namens de opdrachtgever kan de architect de 'directie' over de bouw voeren. De architect vertegenwoordigt de opdrachtgever dan in alle zaken die de uitvoering van het bouwwerk betreffen. De bijeenkomsten, zo eens in de 2 of 3 weken, worden bouwvergaderingen genoemd. Goed overleg zorgt voor een bevredigend eindresultaat.
Nazorg
Is het gebouw eenmaal opgeleverd dan kun je volop gaan genieten van het resultaat. Maar je wordt niet aan je lot overgelaten! Zo kan het voorkomen dat sommige zaken nog niet helemaal naar wens zijn. Zoals een nieuw model auto last kan hebben van 'kinderziektes' zo kan in sommige gevallen een nieuw gebouw ook behoefte hebben aan finetuning en kleine aanpassingen. Als opdrachtgever kun je je in zo'n geval laten adviseren door je architect. Het is sowieso voor alle partijen prettig om na bepaalde tijd het geheel eens te evalueren. Daar kan iedereen weer wat van leren!